Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci: niepokojące objawy, na które warto zwrócić uwagę
Integracja sensoryczna to proces, w którym mózg organizuje i interpretuje informacje otrzymywane od zmysłów: wzroku, słuchu, dotyku, węchu, smaku, propriocepcji (zmysłu ruchu) oraz układu przedsionkowego (zmysłu równowagi). Kiedy ten proces jest zaburzony, może negatywnie wpływać na codzienne funkcjonowanie dziecka. Wczesne rozpoznanie objawów zaburzeń integracji sensorycznej (SI) jest kluczowe, aby zapewnić dziecku odpowiednie wsparcie i terapię.
Objawy zaburzeń integracji sensorycznej
Nadwrażliwość lub niewrażliwość na bodźce sensoryczne
Dzieci z zaburzeniami SI mogą reagować w sposób nietypowy na różne bodźce:
– Nadwrażliwość: Przesadna reakcja na dźwięki, światło, dotyk, zapachy. Dziecko może unikać tłocznych miejsc, hałaśliwych dźwięków, jasnego światła, niektórych tkanin, metek, guzików, szwów na ubraniach
– Niewrażliwość: Zbyt niska reakcja na ból, zimno, gorąco lub bodźce dotykowe. Dziecko może nie zauważać skaleczeń, siniaków albo preferować bardzo intensywne doznania, takie jak mocne przytulanie
Problemy z koordynacją ruchową
Zaburzenia SI mogą objawiać się problemami z dużą i małą motoryką:
– Trudności w nauce jazdy na rowerze, łapaniu piłki, skakaniu czy bieganiu
– Problemy z precyzyjnymi czynnościami, takimi jak: rysowanie, pisanie, wycinanie nożyczkami czy zapinanie guzików
– Lęk, oponowanie przed korzystaniem z huśtawek, zjeżdżalni, czy drabinek na placach zabaw
– Trudności z wchodzeniem i schodzeniem po schodach
– Częste obijanie się o meble i/lub inne osoby
Niezwykłe reakcje emocjonalne
Dzieci z zaburzeniami SI często mają trudności w regulacji emocji:
– Pojawiają się u nich częste napady złości, frustracji, silnego lęku lub niepokoju w odpowiedzi na bodźce zmysłowe.
– Unikają one kontaktu fizycznego lub w sposób przytłaczający domagają się ciągłego dotyku
Problemy z koncentracją i uwagą
Dzieci z zaburzeniami SI mogą mieć trudności z koncentracją:
– Szybko się rozpraszają i ciężko im utrzymać uwagę
– Wydają się być w “swoim świecie”, nie reagują na polecenia lub wołanie
Nietypowe zachowania ruchowe
Zaburzenia SI mogą wpływać na ruchy i postawę dziecka:
– Częste kiwanie się, bujanie, kręcenie w kółko, machanie rękami
– Unikanie aktywności fizycznej lub wręcz przeciwnie – nadmierne poszukiwanie intensywnych doznań ruchowych, jak: bieganie, skakanie z wysokości, uderzanie w swoje ciało różnymi przedmiotami
Problemy z jedzeniem
Dzieci z zaburzeniami SI mogą przejawiać trudności przy spożywaniu posiłków:
– Unikanie pokarmów o określonej teksturze, smaku, zapachu lub kolorze
– Problemy z gryzieniem, żuciem lub połykaniem jedzenia
Trudności w interakcjach społecznych
Zaburzenia SI mogą wpływać na zdolność dziecka do nawiązywania i utrzymywania relacji:
– Unikanie kontaktów z rówieśnikami, trudności w zrozumieniu zasad zabaw grupowych
– Nadmierna nieśmiałość lub wręcz przeciwnie – agresywność lub potrzeba nadmiernej uwagi
Co zrobić, jeśli zauważysz te objawy?
Jeśli zauważasz u swojego dziecka powyższe objawy, warto skonsultować się ze specjalistą, takim jak pediatra, terapeuta integracji sensorycznej lub neurolog. Profesjonalna diagnoza i ocena integracji sensorycznej może pomóc w zrozumieniu trudności dziecka i opracowaniu odpowiedniego planu terapii.
Warto do zabaw i codziennych aktywności włączać jak najwięcej zmysłów np. :
– zabawa różnymi fakturami: fasolą, grochem, ryżem, kaszą, piaskiem, wodą, ziemią, gliną, masami plastycznymi
– zachęcanie do chodzenia boso po różnorodnych podłożach
– dbanie o odpowiednią ilość i zróżnicowanie ruchu: pływanie w basenie, tańczenie do muzyki, wystukiwanie rytmu, zabawy na placu zabaw, pokonywanie torów przeszkód
– codzienne masażyki o różnorodnym nacisku, tempie; mycie się gąbkami o różnych fakturach, polewanie wodą o różnej temperaturze
– kontrolowanie czasu spędzanego przed ekranem, proponowanie innych aktywności
– wykonywanie typowych aktywności „na opak” – chodzenie do tyłu, przeskakiwanie krótkiej trasy na jednej nodze, rysowanie drugą ręką
Podsumowanie
Zaburzenia integracji sensorycznej mogą znacząco wpływać na życie dziecka i jego rodziny. Wczesne rozpoznanie objawów i podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych może pomóc dziecku lepiej funkcjonować i cieszyć się pełnią życia. Obserwacja, zrozumienie i wsparcie to kluczowe elementy w radzeniu sobie z tym wyzwaniem.
Opracowała: mgr Angelika Chomicka – psycholog
